Umowa o udzielenie gwarancji ubezpieczeniowej jest zawierana pomiędzy towarzystwami ubezpieczeniowymi a wykonawcami kontraktów, na podstawie złożonego przez nich wniosku oraz kompletu niezbędnych dokumentów w nim wymienionych. Są to przede wszystkim dokumenty rejestrowe i finansowe wnioskodawcy, które mają na celu dokonanie przez wybrane towarzystwo oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej oraz prawnej przed podjęciem decyzji o zawarciu takiej umowy.
Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przez gwaranta – wnioskodawcy zwykle decydują się na podpisanie z nim umowy, gdyż w większości zawieranych przez nich umów (kontraktów) z beneficjentami gwarancji, są zobligowani do złożenia zabezpieczenia w formie gwarancji ubezpieczeniowej.
Jak każda umowa, tak również umowa o udzielenie gwarancji ubezpieczeniowej określa warunki udzielenia samej gwarancji, a także zabezpieczenia prawne, które są wymagane dla zabezpieczenia ewentualnych wierzytelności z tytułu wydanego w ramach umowy dokumentu gwarancji.
Głównym celem gwarancji jest zabezpieczenie interesów wnioskodawcy (które dotyczą prowadzonej przez niego działalności gospodarczej) oraz zobowiązań, wynikających z zawarciakontraktu z beneficjentem gwarancji.
Ze względu na przedmiot najczęściej udzielanymi gwarancjami w ramach umowy są gwarancje:
– wadialne (przetargowe);
– należytego wykonania kontraktu (kontraktowe);
– zwrotu zaliczki;
– usunięcia wad i usterek (w okresie gwarancji i/lub w okresie rękojmi).
Każda udzielona w ramach umowy gwarancja zabezpiecza zobowiązania jednorazowe, czyli wynikające z zawarcia jednego kontraktu przez wnioskodawcę z beneficjentem.
Wysokość limitu i stawki
W umowie o udzielenie gwarancji ubezpieczeniowej gwarant przyznaje wnioskodawcy limit w ramach którego udzielane są zabezpieczenia oraz określa poziom stawki za wystawienie gwarancji w rozróżnieniu na jej formę w stosunku miesięcznym. Wysokość opłaty jest ustalana indywidualnie od oceny ryzyka oraz na podstawie złożonego wniosku i dokumentów wnioskodawcy, a także w zależności od sumy gwarancyjnej, przedmiotu kontraktu, wymaganej przez beneficjenta treści, czy okresu na jaki ma zostać udzielona gwarancja. Płatność za udzielenie gwarancji zawsze dokonywana jest jednorazowo (nie można jej rozłożyć na raty), przed wydaniem dokumentu.
Przy wystawianiu gwarancji górną granicę odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego stanowi suma gwarancyjna, która zostaje ustalona w gwarancji ubezpieczeniowej. Sumę gwarancyjną określa się biorąc pod uwagę zobowiązanie, wynikające pomiędzy wnioskodawcą a beneficjentem gwarancji na podstawie zawartego kontraktu.
Odpowiedzialność gwaranta
Towarzystwo ponosi odpowiedzialność tylko do zobowiązań, które zostały określone w treści gwarancji i powstały w okresie w niej wskazanym.
Maksymalny okres, na jaki zostają udzielone gwarancje wynosi standardowo trzy lata dla należytego wykonania kontraktu oraz pięć lat dla usunięcia wad i usterek. Dłuższe gwarancje są udzielane przez gwarantów indywidualnie bądź wymagają uzyskania odrębnej zgody centrali.
Okres odpowiedzialności każdego gwaranta jest zawsze równy terminowi obowiązywania danego ryzyka (czy to należytego wykonania umowy czy usunięcia wad i usterek), wskazanego w treści gwarancji. Zatem beneficjent po otrzymaniu od wnioskodawcy zabezpieczenia w formie gwarancji ma prawo żądać spełnienia zobowiązania jedynie w okresie wskazanym w gwarancji (w odniesieniu do danego ryzyka właśnie).
Roszczenia regresowe i ich zabezpieczenia
Towarzystwa ubezpieczeniowe dla zabezpieczenia wierzytelności, wynikających z wypłaty udzielonych w ramach umowy gwarancji, zazwyczaj podpisują z wnioskodawcami kilka weksli in blanco wraz z deklaracjami wekslowymi. Na żądanie gwaranta, mając na uwadze np. niski poziom majątku trwałego danej firmy pobierane są poręczenia do weksli i deklaracji wekslowych przez osoby trzecie.
Poza wekslami, towarzystwa ubezpieczeniowe mogą wymagać od wnioskodawcy ustanowienia innych zabezpieczeń – np. rzeczowych, jak kaucja pieniężna, zastaw rejestrowy czy hipoteka. Wnioskodawca decydując się na przedstawienie dodatkowego zabezpieczenia musi wziąć pod uwagę, że wszystkie opłaty wiążące się z ustanowieniem, czy też zwolnieniem zabezpieczeń na rzecz gwaranta obciążają go kosztami z tego tytułu.
Do wypłaty z tytułu gwarancji dochodzi najczęściej w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez gwaranta pisemnego wezwania od beneficjenta do zapłaty należności, chyba że z treści uzgodnionej gwarancji wynika inaczej. Wezwanie do zapłaty skierowane do gwaranta powinno wpłynąć w ustalonej w treści gwarancji formie i we wskazanym w niej okresie i być podpisane przez osoby do tego upoważnione, tj. zgodnie z reprezentacją beneficjenta. Warto nadmienić, że do wypłaty dochodzi zazwyczaj już w przypadku spełnienia samych wymogów formalnych określonych w gwarancji.
Z dniem zapłaty określonej kwoty z tytułu gwarancji na rzecz beneficjenta – towarzystwu ubezpieczeniowemu przysługuje roszczenie do wnioskodawcy o zwrot wypłaconej należności na rzecz beneficjenta, powiększonej o koszty poniesione w związku z realizacją gwarancji.
Wypłacona beneficjentowi przez gwaranta kwota podlega zwrotowi przez wnioskodawcę zazwyczaj w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania pierwszego pisemnego wezwania do zapłaty. Po upływie tego terminu towarzystwo ubezpieczeniowe może realizować prawa wynikające z udzielonych na jego rzecz zabezpieczeń. W przypadku każdej wypłaty kwoty pieniężnej można porozumieć się z gwarantem i zawnioskować o rozłożenie spłaty na raty.
W przypadku zgłoszenia przez beneficjenta roszczenia z gwarancji w ramach zawartej umowy o limit odnawialny pomiędzy towarzystwem a wnioskodawcą – gwarant zaprzestaje rozpatrywania kolejnych wniosków i wydawania gwarancji do czasu wyjaśnienia sprawy lub zaspokojenia roszczeń beneficjenta przez wnioskodawcę.
Zalety umowy
Dzięki zawarciu umowy o udzielenie gwarancji ubezpieczeniowych wnioskodawca może startować w wielu przetargach jednocześnie i zabezpieczać kontrakty w formie gwarancji ubezpieczeniowych do wysokości przedzielonego mu limitu. Pozyskanie gwarancji w ramach umowy jest dużo szybsze aniżeli przy umowie pojedynczej, ponieważ nie trzeba oczekiwać kilku dni na przeprowadzenie analizy ryzyka i finansowej wnioskodawcy – gwarant skupia się jedynie na ryzyku dotyczącym wnioskowanego kontraktu. Dzięki podpisanej umowie można oszacować koszty udzielenia gwarancji przez towarzystwo ubezpieczeniowe i przygotować się na nie, przed podpisaniem umowy z beneficjentem.