Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą wraz z rozwojem swojej firmy i wzrostem przychodów ponosi coraz większe ryzyko i odpowiedzialność względem prywatnego majątku. W przypadku dokonania niewłaściwych decyzji biznesowych – dla zachowania bezpieczeństwa i majętności każda osoba, posiadającą własną firmę, powinna zastanowić się nad przekształceniem swojego przedsiębiorstwa w spółkę prawa handlowego. Zgodnie z prawem firmy, które prowadzone są przez jednego właściciela, mają możliwość dokonania przekształcenia w jednoosobową spółkę kapitałową przy zachowaniu zasady kontynuacji praw i obowiązków. W następstwie tego działania odpowiedzialność osobista danego przedsiębiorcy (który odpowiada swoim majątkiem) zostaje zastąpiona przez odpowiedzialność spółki (tzw. sukcesja uniwersalna).
Przedsiębiorca, który po przekształceniu zostaje wspólnikiem spółki, co do zasady nie ponosi odpowiedzialności za wszelkie nowe zobowiązania zaciągnięte przez spółkę, dotyczące prywatnego majątku. Natomiast za wszystkie wcześniejsze zobowiązania – przedsiębiorca, jako osoba fizyczna, odpowiada solidarnie wraz ze spółką. Warto wspomnieć, że jeżeli właściciel jednoosobowej działalności pozostaje w małżeńskiej wspólności majątkowej, to na dokonanie przekształcenia, potrzebuje dodatkowo zgody współmałżonka, sporządzonej w formie aktu notarialnego.
Odpowiedzialność w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością po przekształceniu
Zgodnie z Art. 584 Kodeksu Spółek Handlowych przedsiębiorca przez okres trzech lat od dnia przekształcenia się w spółkę z o.o. odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zaciągnięte zobowiązania z wcześniej prowadzonej działalności gospodarczej, które powstały przed dniem przekształcenia.
Zasada kontynuacji
W myśl Artykułu KSH spółce, która się przekształciła przysługują te same prawa i obowiązki, co przedsiębiorcy przekształcanego, dzięki czemu możliwa jest płynna kontynuacja działalności bez konieczności aneksowania zawartych już umów kontraktowych.
Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w zakresie zezwoleń, ulg czy koncesji, które zostały przyznane przedsiębiorcy, zanim dokonał przekształcenia (za wyjątkiem sytuacji, w której ustawa lub wydana decyzja o udzieleniu ulgi, koncesji, czy zezwolenia stanowiła inaczej).
Procedura przekształcenia
Zgodnie z Art. 584 KSH przedsiębiorca w celu przekształcenia swojej działalności powinien: sporządzić plan przekształcenia w formie aktu notarialnego, włącznie z załącznikami, a także dostarczyć opinię biegłego rewidenta; złożyć oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy; powołać członków organów spółki przekształconej; zawrzeć umowę spółki i dokonać wpisu w rejestrze przedsiębiorców tj. w KRS, dokonując przy tym jednocześnie wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z CEiDG.
Przedsiębiorca po przekształceniu jednoosobowej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością powinien dodatkowo powiadomić swoich kontrahentów o zaistniałej sytuacji, aby mogli oni wystawiać dokumenty na zaktualizowane dane podmiotu.
Stanowisko Gwarantów wobec przekształconych podmiotów
Osoby fizyczne, które dokonały przekształcenia odpowiadają całym swoim majątkiem za wszystkie zaciągnięte zobowiązania do upływu 3 lat, liczonych od dnia zmiany formy prawnej. Gwarancje wystawiane na zabezpieczenie usunięcia wad i usterek, jak wiadomo, zazwyczaj obowiązują przez dłuższy okres, tj. wynoszący minimum 5 lat – stąd też, towarzystwa ubezpieczeniowe po przedstawieniu im dokumentów przekształconej spółki dokonują ponownej analizy przedsiębiorstwa, w celu zaproponowania ciągłości współpracy. W przypadku, gdy sp. z o.o. wykazuje zadawalające wyniki finansowe, posiada płynność finansową, akceptowany poziom ogólnego zadłużenia, a przy tym dysponuje majątkiem trwałym – towarzystwa ubezpieczeniowe wystawiają aneksy do zawartych umów generalnych bez konieczności pobierania dodatkowych weksli z poręczeniem osoby fizycznej, a przyjmują jedynie te z wystawienia spółki. W sytuacji, gdy przekształcony podmiot nie wykazuje żadnego majątku – należy mieć na uwadze, że takie „dodatkowe” zabezpieczenie będzie po prostu wymagane.
Warto wspomnieć, że prawo wekslowe jest oderwane od Kodeksu Spółek Handlowych, zatem weksle, które zostały pobrane jeszcze przed przekształceniem pozostają „ważne” do czasu wygaśnięcia wszystkich udzielonych gwarancji.
Zalety przekształcenia
Przy przekształceniu zgodnie z Art. 584 KSH przedsiębiorca ma do czynienia z pełną sukcesją praw i obowiązków stąd też np. zezwolenie na budowę, czy też inne koncesje, w tej sytuacji przechodzą „automatycznie” na spółkę przekształconą.
Przedsiębiorca, który zdecyduje się na przekształcenie nie musi prosić/wnioskować o zgodę żadnego podmiotu, tj. banku, leasingobiorcy, czy innych wierzycieli – ma tutaj pełną dowolność.
Jeżeli chodzi o sprawy podatkowe – w przypadku podatku VAT następuje jego pełna kontynuacja, w tym również prawo do odliczenia podatku naliczonego. W przekształconej spółce zmienia się jedynie NIP, REGON pozostaje bez zmian.
Wady przekształcenia
Do wad niewątpliwie należy bardzo długi okres trwania procedury sądowej (KRS), a także konieczność zlecenia biegłemu rewidentowi przeprowadzenia badania sporządzonego (przez podmiot przekształcany) planu przekształcenia.
Koszty dokonania przekształcenia, również nie należą do najtańszych. Należy liczyć się z wydatkami na prawnika, biegłego rewidenta, notariusza, doradcę podatkowego, czy też kosztami sądowymi. Przy przekształceniu nie jest możliwe podanie dokładnej daty jej dokonania, ponieważ zgodnie z Art. 584 KSH przedsiębiorca, który dokonuje przekształcenia – staje się spółką przekształconą dopiero z chwilą sporządzenia wpisu do rejestru (przedsiębiorca, zatem nie ma żadnego wpływu, z jaką dokładnie datą nastąpi wpis).