Przewodnik dla inwestora i wykonawcy
Realizacja każdej budowy – od domu jednorodzinnego po wielką halę przemysłową – wiąże się z ryzykiem. Awaria sprzętu, wypadek pracownika, szkoda wyrządzona osobie trzeciej – to tylko niektóre z zagrożeń, które mogą skutkować wysokimi kosztami i odpowiedzialnością prawną.
Dlatego właśnie ubezpieczenia w branży budowlanej są nie tylko rekomendowane – część z nich jest obowiązkowa.
W naszym artykule przedstawiamy:
- które ubezpieczenia są obowiązkowe z punktu widzenia prawa lub kontraktu,
- które warto mieć, by spać spokojnie,
- oraz co może się wydarzyć, jeśli ubezpieczenia zabraknie.
1. OC działalności gospodarczej (odpowiedzialność cywilna) Czy jest obowiązkowe?
Nie zawsze z mocy prawa, ale:
- wymagane w 99% przypadków przez inwestorów (np. w umowie o roboty budowlane),
- często wymagane przez prawo budowlane lub przepisy branżowe, np. dla kierownika budowy lub inspektora nadzoru.
Co obejmuje?
- Szkody wyrządzone osobom trzecim w związku z prowadzoną działalnością.
- Np. uszkodzenie zaparkowanego samochodu przez koparkę, zalanie sąsiedniej posesji podczas wykopów, przewrócenie ogrodzenia itp.
Co, jeśli go nie masz?
???? Przykład: Podczas prac ziemnych pęka rura wodociągowa – gmina wystawia fakturę na 70 000 zł. Brak OC = pełna odpowiedzialność wykonawcy z własnej kieszeni.
2. Ubezpieczenie NNW pracowników budowlanych
Czy jest obowiązkowe?
Nie z mocy prawa, ale często wymagane przez PIP, ZUS i inwestorów jako element BHP. Często zawierane jako grupa (dobrowolna) lub w ramach pakietu ubezpieczeń grupowych.
Co obejmuje?
- Wypłatę świadczenia w przypadku nieszczęśliwego wypadku pracownika (śmierć, uszczerbek na zdrowiu).
- Może obejmować też rehabilitację i czasową niezdolność do pracy.
Co, jeśli go nie masz?
???? Przykład: Pracownik spada z rusztowania i łamie kręgosłup. Brak NNW = brak odszkodowania z ubezpieczenia, a firma może być zobowiązana do pokrycia kosztów leczenia i rent.
3. Ubezpieczenie sprzętu i maszyn budowlanych (np. koparki, dźwigi)
Czy jest obowiązkowe?
Nie, ale absolutnie rekomendowane. Warto mieć przy sprzęcie o dużej wartości (często leasingowanym).
Co obejmuje?
- Kradzież, wandalizm, zniszczenie podczas pracy, awarie hydrauliki, zwarcia, pożary.
- Możliwe też rozszerzenia np. o szkody w transporcie lub na placu budowy.
Co, jeśli go nie masz?
???? Przykład: Spłonęła koparka o wartości 300 000 zł. Firma nie miała ubezpieczenia – leasing nadal trzeba spłacać.
4. Ubezpieczenie CAR (Contractors All Risks)
Czy jest obowiązkowe?
Nie z mocy prawa, ale:
- coraz częściej wymagane przez inwestorów, szczególnie przy dużych inwestycjach.
- warto je mieć przy realizacji projektów o większej skali.
Co obejmuje?
- Szkody powstałe na placu budowy: uszkodzenia konstrukcji, błędy montażowe, działanie sił przyrody (wichury, powodzie), kradzieże materiałów budowlanych.
- Można też objąć ochroną sprzęt i mienie inwestora.
Co, jeśli go nie masz?
???? Przykład: W wyniku burzy zerwana została część konstrukcji dachu. Straty na 250 000 zł. Brak CAR = inwestor i wykonawca dzielą się stratą „z własnej kieszeni”.
5. Gwarancje ubezpieczeniowe (np. należytego wykonania umowy)
Czy są obowiązkowe?
Tak – jeśli wymaga tego przetarg lub inwestor. W wielu kontraktach publicznych i prywatnych stanowią warunek rozpoczęcia prac.
Co obejmuje?
- Zabezpieczenie interesu inwestora – jeśli firma nie wykona prac, inwestor może skorzystać z gwarancji i odzyskać część środków.
Co, jeśli jej nie masz?
???? Przykład: Firma budowlana bez gwarancji nie została dopuszczona do przetargu. Utracony kontrakt: 6 mln zł.
A co z inwestorem? Czy on też musi się ubezpieczać?
Tak, również inwestor może (i często powinien) wykupić ubezpieczenie. Najczęściej:
- OC inwestora – za szkody wyrządzone przez działania lub zaniechania.
- CAR inwestorski – jeśli inwestor sam prowadzi budowę lub chce mieć pełną kontrolę nad polisą.
- Ubezpieczenie mienia w budowie – np. dla deweloperów.
Podsumowanie: które ubezpieczenia są naprawdę konieczne?
| Rodzaj ubezpieczenia | Obowiązkowe? | Dla kogo? |
| OC działalności | Tak (w praktyce) | Wykonawca, projektant |
| NNW pracowników | Rekomendowane | Wykonawca, pracodawca |
| Ubezpieczenie sprzętu | Dobrowolne, ale ważne | Posiadacz/leasingobiorca |
| CAR | Często wymagane | Wykonawca i/lub inwestor |
| Gwarancje ubezpieczeniowe | Obowiązkowe w przetargach | Wykonawca |
Zadbaj o bezpieczeństwo zanim zaczniesz budować
Brak właściwego ubezpieczenia może oznaczać:
- ogromne koszty w razie szkody,
- zerwanie umowy z inwestorem,
- brak wypłat odszkodowań dla pracowników,
- a nawet odpowiedzialność karną lub cywilną.
Zanim rozpoczniesz kolejną inwestycję – skonsultuj się z brokerem ubezpieczeniowym, który pomoże dobrać odpowiednie polisy do rodzaju prac, wartości inwestycji i wymagań inwestora.